การจะก่อตั้ง startup ขึ้นมาซักตัว สิ่งหนึ่งที่สำคัญเป็นอันดับต้นๆ ไม่แพ้ไอเดีย หรือ business model ก็คือ ‘ทีม’ เค้าว่ากันว่า ทีม ถือเป็นองค์ประกอบที่สำคัญเป็นอันดับต้นๆ ที่จะชี้ได้ว่า startup นั้นจะอยู่รอดหรือไม่ ซึ่งในโลกแห่ง startup ทีมผู้ก่อตั้ง ควรจะประกอบคนประเภทต่อไปนี้
Hustler, Hacker, Hipster
Hustler เป็นคนที่ดูเรื่องของ business ทั้งหมด คอยวิ่งเต้นหาเงิน ขายของ รับโทรศัพท์ลูกค้า ตามจีบ investor ตามงาน networking ฯลฯ เรียกว่าทำทุกอย่างที่นอกเหนือจากดีไซน์โปรดักกับเขียนโปรแกรม ถ้าเปรียบตำแหน่ง คนพวกนี้มักจะเป็น CEO ของบริษัท
Hacker หรือ Developer แน่นอนว่าหากไม่มี developer ใครจะเป็นคนผลิตโปรดักขึ้นมาล่ะ เกือบทุก startup จึงมักจะมี developer เป็นผู้ร่วมก่อตั้งเป็นเรื่องปกติ
Hipster หรือ Designer อ่านมาเจอคำว่า Hipster แล้วเอ๊ะกันหมด เอ่อ… พี่ฮิปสเตอร์ พี่มาทำอะไรที่นี่ฮะ? เดี๋ยวเราจะมาหาคำตอบไปพร้อมๆ กัน จากการวิเคราะห์และจากปากของผู้ร่วมก่อตั้งที่เป็น designer ตัวจริงเสียงจริงใน startup ไทยชื่อดัง
ส่วนตัวได้มีโอกาสรู้จักคุณปิปโป้ ผู้ก่อตั้ง storylog ตั้งแต่ยังเป็นไอเดีย ได้เห็นถึงความตั้งใจ การลงรายละเอียดของ storylog บอกได้เลยว่าสิ่งที่ storylog ให้ความสำคัญที่สุดคือเรื่องของ user experience (UX) ซึ่งถือเป็น core หลักที่สะท้อนออกมาให้เห็น ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาเว็บให้โหลดเร็วสุดๆ การไม่มีปุ่ม ไม่มี elements อะไรที่ไม่จำเป็นให้รกบนหน้าเว็บ การคลิกที่บทความแล้วอ่านได้เลย ยึดหลัก less is more และ 80:20 principle เป๊ะ
บทบาทและหน้าที่หลักของผู้ร่วมก่อตั้งเป็นดีไซน์เนอร์ ซึ่งในที่นี้คือนักออกแบบที่เน้นการแก้ปัญหา (Design) มากกว่าการออกแบบเชิงศิลป์ (Aesthetics) ทำได้โดยการผนวกเอาลักษณะนิสัยพื้นฐานของดีไซเนอร์ที่มีประโยชน์ อันได้แก่ การสังเกตุที่ละเอียดอ่อน, การระบุปัญหาหรือโอกาสใหม่ๆ หรือ การนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์(และสวยงาม) เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของ Culture ของบริษัท ซึ่งกระบวนการเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ยาก หากบริษัททำการ Outsource ทีมออกแบบจากที่อื่น
— คุณโจ Co-Founder, Lead Designer, UI Designer at Storylog
Website: www.storylog.co
ฟังใจ เป็นหนึ่งใน startup ไทยที่ทางเราชื่นชอบโลโก้และดีไซน์ของเว็บมากๆ ตั้งแต่แรกเห็นก็รู้สึกได้เลยว่า startup นี้ไม่ธรรมดา ต้องมี ‘ของ’ อย่างแน่นอน ซึ่งดีไซน์ของฟังใจที่เราชื่นชอบนี้น่าจะเกิดมากจากการที่คุณท๊อป CEO ของ ฟังใจ เป็นผู้ที่มี background ทางด้านดีไซน์มาก่อนที่จะมาก่อตั้ง startup ของตัวเองนั่นเอง
จุดเด่นของฟังใจเป็นการออกแบบเพื่อการ ‘สื่อสาร’ ได้ตรงกลุ่มเป้าหมาย ฟังใจเป็น music streaming service เจ้าแรกๆ ของไทย ที่จับกลุ่มวัยรุ่น visual language (การสื่อสารด้วยภาพ) ของฟังใจจึงเน้นความสนุก การใช้สีสันที่สด แรง ซึ่งไม่ได้ดูเด็ก แต่มีความเป็นวัยรุ่นที่กล้าจะฉีกกฏ และความ ‘กล้า’ ที่จะทำอะไรมันส์ๆ นี้เอง ทำให้ฟังใจมี ‘ความแตกต่าง’ จาก tech startup ทั่วๆ ไปอย่างเห็นได้ชัด
Website: www.fungjai.com
Fastwork.co คือตลาดนัดฟรีแลนซ์ออนไลน์ของไทย ซึ่งมีฟรีแลนซ์ลงทะเบียนคอยให้บริการอยู่หลายพันคน มีประเภทงานที่หลากหลายให้เลือกใช้บริการ Fastwork.co เป็นหนึ่งใน startup ไทยที่เติบโตเร็วที่สุดในประเทศไทย (ข้อมูลจาก Techsauce.co )
ความสำเร็จของ Fastwork เกิดจากผู้ร่วมก่อตั้งทั้ง 2 คน ที่มี background เป็นนักออกแบบทั้งคู่! (Airbnb ก็เป็นหนึ่งใน startup ที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก ที่เกิดจากผู้ร่วมก่อตั้งที่เป็นดีไซน์เนอร์) ซึ่งส่วนตัวได้รู้จักกับ ตั๊บ CEO ที่เป็น designer ตั้งแต่วันแรกๆ รู้เลยว่าตั๊บให้ความสำคัญกับเรื่องของผู้ใช้เป็นอย่างมาก มีการสัมภาษณ์ผู้ใช้จริง ทั้งฝั่งที่เป็นฟรีแลนซ์ และฝั่งผู้จ้าง การรับฟังปัญหา และรวบรวมความต้องการของผู้ใช้ตั้งแต่แรกนี้เองที่ทำให้ Fastwork สามารถนำเสนอบริการให้กับผู้ใช้ได้อย่างตรงจุด ผ่านระบบที่ใช้งานง่าย เป็นมิตรกับผู้ใช้ (user friendly) แค่นั้นไม่พอ Fastwork ยังให้ความสำคัญในเรื่องของการให้ความช่วยเหลือผู้ใช้ จึงไม่แปลกใจว่าทำไม Fastwork จึงทะยานขึ้นเป็นหนึ่งในใจผู้ใช้ได้ในเวลาอันรวดเร็ว
ดีไซน์เนอร์อย่างเราที่เป็น tech savvy ก็เปรียบเสมือนฟองน้ำทีซึมซับไอเดีย ความรู้ สิ่งต่างๆ หลายๆ อย่างเอาไว้ ช่วยให้พวกเราสามารถ brainstorm ได้รวดเร็วและรอบคอบก่อนที่จะลงมือทำ รวมถึงการทำ user experience ที่ดีที่สุดสำหรับผู้ใช้งาน
— คุณตั๊บ Co-founder & CEO ของ Fastwork.co
Website: www.fastwork.co
ShopSpot เป็นหนึ่งใน mobile shopping รายแรกๆ ของไทย สิ่งที่ทำให้ทีม Shopspot เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ไม่หยุด มาได้นานกว่า 3-4 ปี ส่วนหนึ่งเพราะว่าทีม ShopSpot ได้ความสำคัญในเรื่องของดีไซน์ เพราะมี co-founder ที่มี background ด้านดีไซน์ถึง 2 คน ซึ่งเห็นได้น้อยมากในบริษัท startup ทั่วๆ ไป
การจะเป็น start up ที่ประสบความสำเร็จได้ต้องมี โปรดักที่ดีที่ตอบโจทย์ผู้ใช้งาน ผู้ร่วมก่อตั้งที่เป็นดีไซนเนอร์ก็จะนำเอาวิธีคิดแบบนักออกแบบมาช่วยวางรากฐานของการพัฒนาโปรดักได้ดี เช่น design thinking หรือ การทำ prototype เพื่อทดสอบกับผู้ใช้จริงๆ และสามารถนำ feedback จากผู้ใช้งานมาปรับปรุงและกลับไปทดสอบใหม่ได้อย่างรวดเร็ว แล้วด้วยดีไซนเนอร์จะเป็นผู้ที่วาดภาพหรือพรีเซนต์ให้ทั้งทีมเห็นภาพของโปรดักได้ง่ายและรวดเร็วทำให้ช่วยประหยัดเวลาในการทำงามร่วมกันได้มาก และเมื่อทั้งทีมเห็นภาพเดียวกัน ก็จะช่วยทำให้การทำงานเป็นทีมมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นด้วย
— คุณตั้ม Co-founder ของ ShopSpot
Website: www.shopspotapp.com
Design สำคัญยังไงกับ Startup
ทุกวันนี้ดีไซน์ไม่ใช่แค่องค์ประกอบเล็กๆ ในบริษัท Tech Startup อีกต่อไป ผู้คนในแวดวง startup ทั่วโลก ล้วนให้ความสำคัญกับดีไซน์มาเป็นอันดับแรกๆ คุณลองคิดดู หากมี App ที่สามารถตอบโจทย์เดียวกันได้ แต่ App A นั้นใช้งานได้ง่าย แถมยังสวย ไอคอนก็เป๊ะ ในขณะที่ App B นั้นทำงานได้เหมือนกัน แต่ยิ่งใช้ยิ่งงง ไอคอนก็เหมือนก๊อปปี้มาจาก google คุณจะเลือกโหลดแอพไหน คงไม่ต้องตอบว่าใครจะชนะในเกมส์นี้
ดีไซน์คือการแก้ปัญหา
การก่อตั้ง startup ขึ้นมาซักตัว คือการต้องการที่จะแก้ปัญหาอะไรบางอย่างให้กับกลุ่มเป้าหมาย (ลูกค้า) ของเรา ซึ่งมันก็คือพื้นฐานของการดีไซน์ เพราะการออกแบบเราไม่ได้ต้องการความสวยงามเพียงอย่างเดียว (ซึ่งความสวยเป็นสิ่งที่ต้องมีอยู่แล้ว) การออกแบบคือการแก้ปัญหาอะไรบางอย่าง ซึ่งมันตรงกับการเกิดของ startup เช่นกัน
ดีไซน์คือการสื่อสาร
จุดเด่นของดีไซน์เนอร์คือเรื่องของการ ‘สื่อสาร’ ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบใดๆ ก็ตาม จะต้องมีการกำหนดกลุ่มเป้าหมาย แล้วเริ่มกระบวนการออกแบบเพื่อเลือกเครื่องมือ วิธีการ น้ำเสียง ให้เหมาะสม เพื่อให้ข้อมูลหรือสารที่เราต้องการสื่อนั้นส่งได้ไปถึงกลุ่มเป้าหมายที่วางไว้ ซึ่งการสื่อสารนี้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับ Startup มากๆ เราไม่สามารถขายของให้คนทุกคนตั้งแต่แรก เราต้องหา early adopter (ลูกค้ากลุ่มแรก) ที่เราต้องการจะมัดใจให้เจอ ซึ่งดีไซน์เนอร์นี่ล่ะคือ key สำคัญที่จะเป็นคนกำหนด ‘ภาษา’ เหล่านี้เพื่อให้สื่อสารไปให้โดนใจกลุ่มลูกค้าเป้าหมายที่เรากำหนดไว้
ดีไซน์คือการเข้าใจผู้ใช้
การเข้าใจผู้ใช้ถือได้ว่าเป็น core หนึ่งของ startup ในทุกวันนี้ก็ได้ หากเรามี empathy หรือความเข้าอกเข้าใจ ความเห็นใจผู้ใจ เวลาเราจะทำอะไร เราจะนึกถึงผู้ใช้ก่อนเป็นอันดับแรก ไม่เอาตัวเองเป็นที่ตั้ง ซึ่งจะส่งผลให้ product ที่ออกมาเป็นมิตรกับผู้ใช้ สามารถใช้งานได้ง่ายไม่งง
ดีไซน์ใน startup ไม่ใช่งานที่ทำแล้วจบ
งานดีไซน์ใน startup ไม่ใช่สิ่งที่ทำเสร็จ ส่งมอบงานแล้วไปทำอย่างอื่น แต่เป็นสิ่งที่ต้องทำอย่างต่อเนื่อง มีการวัดผล ทำซ้ำ แก้ไขให้ดีขึ้นเรื่อยๆ ตราบที่บริษัทยังคงดำเนินงานอยู่ เพราะอย่างนี้เอง การ outsource ในเรื่องของ UX แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่ทำได้ (หากคุณหาคนมาร่วมทีมไม่ได้จริงๆ) แต่ในระยะยาว คุณก็ต้องหา UX designer มาประจำอยู่ดี แล้วทำไมถึงไม่หาตั้งแต่แรกล่ะ?
Icons made by Freepik from www.flaticon.com
